Gwadloup. KBM kabéché asi on dot jan pou nou gadé poblèm santé an péyi la
Gwadloup. Mardi 17 oktob 2023. CCN. Santé Bò kaz ondòt modèl santé pou ondòt modèl sosyété. Sé kon sa Dimanch 8 Òktòb, sé on jouné ké rété maké adan listwa a péyi Gwadloup é listwa a lasanté an péyi -la.Touwon Gwadloup moun réponn omodèhèp a KBM pou kabéché asi sityasyon a lasanté an Gwadloup. Swagnan lyanné épi moun a pép-la alantou a lidé a ondòt modèl santé, on modèl santé altèwnatif, santé bò kaz, anmenmditan asi plizyè komin.
Pou KBM lidé-lasa sé fè zouti karésòl tijé monté pou fè moun sòti anba jouk é èkspérimanté sa yo kriyé « attribut de souveraineté », « An nou préparé pou nou paré ». Chak mwa KBM ka mèt doubout on manifèstasyon anmenditan touwon Gwadloup. Prèmyé manifèstasyon sé alantou a lasanté « Santé bò kaz », pou lyanné moun ka travay adan lasanté, (mèdsen, enfiwmyé/enfiwmyèz, saj-fanm, fawmasyen/fawmasyèn, kinézitérapèt, dantis…), èvè Natiropat, tradipratisyen « fwotè/ fwotèz », « masè / masèz», moun ki sav sèvi èvè rimèd-hazyé é toutmoun ki vlé kabéché asi lidé-lasa. KBM ka kwè sitiyasyon a lasanté an Gwadloup jòdijou ka oblijé moun wouba laprévansyon plas a-y é « pwan douvan avan douvan pwan-y », menmsi fò gadé lidé a swagné moun lè yo malad osi. Lidé-la sé mèt lèspas doubout pou moun rété gaya. Davwa jòdila, mòdèl santé-la nou adan-y la, pa ka rantré adan larèl a sosyété Gwadloup é mès é labitid a zansèt an nou.
Pou mèt zouti karésòl a-y «attribut de souveraineté» an plas KBM ka mét adan larèl a lavi a jòdijou, on filozofi « lafilozofi Bò kaz » (santé bò kaz, jaden bò kaz…) é on syans « Bay koko pou savon » zansèt an nou té ka sèvi èvè-y. KBM, chouké adan omwens 26 komin Gwadloup é adan yo chak ni yonn oben plizyè moun ki rèskonsab é ka sévi sa KBM ka kriyé «chaltouné pou kléré chimen a moun an péyi Gwadloup». Pou jouné-lasa, kon pou dòt manifèstasyon moun a KBM ni labitid fè on lyannaj
an kyè-koko èvè moun a légliz, 
asosyasyon, moun a jaden, moun ka woulé adan tout larèl a sosyété-la, avòté kon matrité, toutmoun ki paré réponn omodèhèp KBM lansé.
Pou di tout, sé on modèl zafè, rivé lyanné tradipratisyen, médsin é moun ka kabéché asi lidé a fè moun rété Gaya touwon Gwadloup anmenmditan. Pousa moun a chak komin woulé an ganm a yo é an kadans a pèp a yo. Asi sa on rèskonsab a KBM Lapwent ka di menmsi sa té rèd, yo fè on travay an lyannaj èvè plizyè jénérasyon é yo rivé fè on mètamannyòk ka swagné, èvè rimèd hazyé, kansè a nonm é fanm, vin bokanté an granjou, douvan moun. Kontèl KBM Dézirad bokanté èvè moun a yo asi rimèd hazyé é moun KBM Basté yo, yo mét lidé a manjé bò kaz douvan. Sé konsa osi moun a KBM Marigalant, san granwach, san bay zimaj, adan larèl a mès é labitid a moun Marigalant, fè zafè a yo, an ganm a yo é yo fèmé lawonn pou mèt an plas zouti karésòl a yo, pou moun pa tonbé malad. Pwentnwa, on krèy granmoun bay lavwa asi mès é labitid a yo, alantou a rimèd hazyé, ka fè yo toujou gaya jòdijou. Moun KBM Moul, kanta yo sé alantou a tab-lékòl yo fè moun sizé pou kabéché asi lidé a santé bò kaz é pòté grénnsèl a yo. Moun santi-yo a lèz a yo, pou bay lavwa asi tout pwoblèm a santé yo ka kontré é ka tigonné lèspwi a yo. Yo pwan mo pou kontinyé kabéché an larèl-lasa. Idenmdito KBM kanal désidé èkspérimanté lidé a santé bò kaz-la, èvè on lidé janmdifòs ki pou lèspwi é kò a moun daplon fò moun mèt bita-bita jan yo ka manjé é jan yo ka ba kò a yo bann. Yo koumansé jouné a yo èvè sa yo kriyé «on dégonmaj oka douvan jou». Pou fè moun rété gaya an larèl a tradisyon yo montré moun ankijan gwoka sé on térapi pousa yo fè on lyannaj èvè Woulé Ô ka.
Pou bout, KBM Zabim voyé lidé a transmisyon-la monté, lyannaj ant granmoun é jénérasyon ka vin, sé on lidé ki fondal davwa KBM ka kwè fò mèt lajénès an mitan a tout travay-la yo ka fè la.
Anfinaldikont, parapòt a tousa ki fèt adan sé tout komin-la otila KBM chouké é kantité moun ki sanblé anmenmdita é réponn omodèhèp a KBM, nou pé di jouné-lasa ké fè dat adan listwa a lagwadloup é ké mèt doubout karésòl a ondòt modèl santé pou péyi an nou rèté dòktè, «santé bò kaz».
Celine Moueza
KBM (Ka pou nou Bwè é Manjé)
